نیاز همزمان به اتوبوس‌های داخلی و خارجی

مدتی است که دوگانه انتخاب میان اتوبوس‌های تولید داخل یا اتوبوس‌های خارجی شکل گرفته است و برخی بدون بررسی دقیق ماهیت این دوگانه دســت به اظهارنظر می‌‍زنند اما برای کشف واقعیت باید از منظر درست به تحلیل این موضوع پرداخت. شاید در نگاه اول طرح این سؤال که آیا باید شهرداری تهران میان تولید داخل یا واردات یکی را انتخاب کند منطقی و عادی به نظر برسد اما نیم نگاهی به وضعیت فعلی حمل و نقل عمومی شهر تهران و آمار موجود، ما را به این نتیجه می‌رساند که این سؤال از اساس غلط است.

شهر تهران در وضعیت فعلی، حداقل به ۴ هزار دستگاه اتوبوس نیاز فوری دارد و تعداد بیشتر از این را باید در افق چند ساله برای تأمین اتوبوس در نظر گرفت. طبق طرح جامع ترافیک، تهران باید حداقل ۷ هزار اتوبوس فعال داشــته باشد، اما در وضعیت فعلی حدود ۳ هزار اتوبوس داریم. به عبارت دیگر برای رسیدن به این خواسته باید ۴ هزار اتوبوس تأمین شود، حتی برخی برآوردها در مورد نیاز تهران به اتوبوس، عدد ۱۱هزار اتوبوس را نشان می‌دهند.

در رابطه با تأمین نیاز از طریق تولید داخل باید گفت که ظرفیت تولید داخل برای تأمین اتوبوس کمتر از ۲ هزار دستگاه در یک سال است. با یک حساب و کتاب ساده مشخص می‌شود که انتخاب ما نمی‌تواند میان تولید داخل یا خارجی باشد بلکه شهر تهران همزمان به تولید داخل و خارج نیاز دارد. شهرداری تهران برای رسیدن به نقطه مطلوب تمام راه‌های پیشرو را رفته گزینه اول استفاده از ظرفیت دولت بوده است.

شهرداری تمام تعهدات مالی‌اش را در این بخش انجام داده است، امیدواریم تا پایان ســال نزدیک به ۴۰۰ دستگاه اتوبوس را تحویل بگیریم. مســیر دوم تأمین نیاز از طریق تولید داخل است، شــهرداری تهران برای ۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه قرارداد امضا کرد. تمام شرکت‌های تولیدکننده‌ای که متعهد بودند و کیفیت مناسبی داشتند را مورد بررســی قرار دادیم. برای نمونه با شرکت عقاب‌افشان قرارداد داریم و تمام ظرفیت خط تولید این شرکت را خریداری کرده‌ایم.

همینطور توافقی که با شرکت مپنا در مورد اتوبوس برقی داشتیم. شهرداری تهران در مسیر موازی با ۲ مسیر ذکر شده، خریداری اتوبوس از شرکت‌های خارجی را در دستور کار قرار داد. در این مسیر اولویت با خرید اتوبوس‌های برقی است و در همین راســتا قرارداد خرید ۲۵۰۰ اتوبوس برقی را با شرکت‌های با کیفیت و شناخته شده چینی بستیم. بنابراین ما نمی‌توانیم میان تولید داخل یا خارج انتخاب داشته باشیم. نباید فراموش کرد که میزان تیراژ تولید از سوی تولیدکنندگان داخل در مقایسه با نمونه خارجی قابل مقایسه نیست، ظرفیت تولید شرکتهای چینی در مواردی که ما بررســی کردیم گاهی ۱۰برابر ظرفیت داخلی است، به همین دلیل این مقایسه نمی‌تواند درست باشد.

در میان شرکت‌های داخلی با متعهدترین‌ها قرارداد بسته‌ایم. شــهرداری نیز به تمام تعهداتش عمل کرد، حتی در مواردی باید فقط قسط اول را پرداخت می‌کردیم اما قسط دوم را نیز پرداخت کردیم. تولیدکننده داخلی به ۲ شکل فعالیت می‌کند؛ برخی از تولیدکنندگان به درستی در این حوزه فعالیت می‌کنند اما متأسفانه برخی خودروسازهای معروف داخلی اقدام به واردات اتوبوس‌های چینی می‌کنند و از شــهرداری تهران توقع دارند که همان اتوبوس‌ها را به نام اینکه تولید داخل است، ۳۵درصد گران‌تر از نمونه مشابه چینی خریداری کند.

در رابطه با این شرکت‌ها باید گفت که شهرداری تهران هرگز حاضر نیست از جیب مردم به خودروساز کمک کند. در نهایت باید قبول کرد که کمبود اتوبوس در شــهر تهــران را که منجر به انتظار طولانی مردم شــریف تهران در صف‌های اتوبوس شده است فقط با اتکا به ظرفیت داخل نمی‌توان تأمین کرد؛ البته این گفته به معنای حذف تولیدات داخلی نیست بلکه شــهرداری تهران تمام ظرفیت تولید داخلی را با ۲ شرط (کیفیت و تحویل در زمانبندی مشخص) خریداری می‌کند.