ابهام در مقابله با دانش تراریخته
به گزارش پایگاه خبری شورا آنلاین از کرج، نخستین جلسه از سلسله مناظره‌های پیرامون محصولات تغییر یافته ژنتیکی (تراریختی) بعد از ظهر امروز به همت انجمن علمی دانشجویی مهندسی زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران به میزبانی استان البرز برگزار شد.
در این مناظره محمود تولایی رئیس انجمن ژنتیک ایران و علی متولی‌زاده اردکانی دبیر انجمن زیست‌فناوری سلامت ایران حضور داشتند.
در بخشی از این مراسم محمود تولایی رئیس انجمن ژنتیک ایران طی سخنانی اظهار داشت: مباحث مربوط به محصولات تراریخته باید در مراجع علمی و در جمع‌های دانشگاهی مطرح شود و جای این بحث‌ها در کف خیابان نیست، چراکه نباید فضای جامعه را بی‌دلیل نگران کرد.
وی افزود: ما برای پیشرفت علاوه بر توجه به دانش‌بومی، باید دانش‌ها و تکنولوژی نوین را هم مد نظر قرار داشته باشیم و نمی‌توانیم تکنولوژی روز دنیا را نادیده بگیرم، درغیراینصورت از نظر علمی وابسته خارج از کشور می‌شویم.
رئیس انجمن ژنتیک ایران تصریح کرد: اگر قرار باشد تکنولوژی نوینی در دنیا مطرح شود و ما ۱۰ سال صبر کنیم تا همه چالش‌ها و اشکالات برطرف شده و سپس از آن استفاده کنیم، به طور قطع از دانش روز دنیا عقب مانده و فقط مصرف کننده می‌شویم.
تولایی با تأکید بر اینکه اقتصاد سنتی صنعتی به ویژه در حوزه کشاورزی در مسیر گذر به به سمت اقتصاد و صنعت دانش‌بنیان است، بیان کرد: به عنوان نمونه ۹۳ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود و بازاری بالغ بر ۸ میلیارد دلار در جهان دارد که متاسفانه سهم ایران در حدود ۵۰۰ میلیون دلار و در حدود یک پانزدهم بازارهای جهانی است. آن پانزده برابر دیگر سهم دانش‌بنیان است و کشورهایی که محصول زعفران ما را مفت می‌گیرند و فرآوری می‌کنند، سهم بیشتری از این بازار دارند.
وی تأکید کرد: بنابراین اگر ما در حوزه دانش و علم روز دنیا، خودمان تحقیق و پژوهش نداشته و دانش روز جهانی را در داخل بومی نکنیم، عقب می‌مانیم. به عنوان نمونه امروز پزشکی ایران به پیشرفت‌های خوبی دست پیدا کرده، اما قاطعانه می‌گویم که پزشکی دنیا از وضعیت امروز به سمت پزشکی مولکولی در حالت گذر است و اگر در این حوزه غفلت داشته باشیم و دانش جهانی را مورد استفاده قرار ندهیم، به زودی به شرایط مانند ۵۰ سال قبل می‌رسیم که برای ساده‌ترین درمان‌ها نیازمند به خارج از کشور بودیم.
رئیس انجمن ژنتیک ایران عنوان کرد: بنابراین اگر امروز رویکرد محتاطانه را در پیش بگیریم، همیشه باید آخر صف باشیم، اگر مطلق‌انگاری کردیم و علم را صفر و صدی دانستیم و گفتیم هر دانش یا بد است و یا خوب، به طور قطع ما به بن‌بست می‌رسیم.
تولایی بیان کرد: همه می‌دانند که داروهای شیمیایی ممکن است برای بدن آسیب‌هایی داشته باشد، اما هیچکس نمی‌گوید که به خاطر این آسیب باید کل سیستم دارویی را کنار گذاشت و از این دانش استفاده نکرد، بلکه برای درمان یک بیماری بزرگ‌تر ناگزیر به بهره‌مندی از این محصولات هستیم.
وی تأکید کرد: بنابراین محصولات و به طور کلی دانش تراریخته نیز به همین صورت است و یک بسته کلی نیست تا ما به آن به صورت صفر و یا صد نگاه کنیم و نمی‌توانیم این پدیده را به طور کامل نفی و یا تایید کنیم.
رئیس انجمن ژنتیک ایران با بیان اینکه ما باید مسلط به دانش روز دنیا باشیم و دانش روز را متناسب با منافع ملی به خدمت بگیریم، توضیح داد: آمارها می‌گوید که ما سالانه ۳۰۰ میلیون تن غذا در کشور نیاز داریم و ظرفیت تولید ما حدود ۱۰۰ میلیون تن در سال است و بیش از ۵۰ درصد کالری مورد نیاز در سبد غذایی ما وابسته به واردات از خارج از کشور است و بنابراین ما باید در کنار به خدمت گرفتن همه ظرفیت‌های موجود در کشور، دانش‌های نوین را هم به خدمت گرفته و بر آن مسلط باشیم تا بتوانیم به خودکفایی تولید غذای مورد نیاز داخل دست پیدا کنیم.
تولایی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: آقای دکتر متولی‌زاده اردکانی در سخنان خود می‌فرمایند که سال ۵۵ از ایران رفته و در بهترین دانشگاه‌های دنیا درس خوانده‌اند و سال ۸۵ به کشور باز گشته‌اند. به طور طبیعی باید گفت که ایشان سختی‌های این مردم را و این نظام و این انقلاب را برای دست‌یابی به خودکفایی و علم و دانش روز دنیا درک نکرده و دوران سخت انقلاب و جنگ در خارج از کشور بوده‌اند. ایشان ندیدند که جوانان ما چه سختی‌هایی را با نثار خون عزیز خویش متحمل شده و چگونه به دانشی که امروز داریم و دست یافته‌ایم.
وی اضافه کرد: ما که این سختی‌ها را دیده و تحمل کرده‌ایم، دلمان برای کشور، انقلاب و مردم می‌سوزد و دوست داریم همه دانش‌های روز دنیا را خودمان داشته باشیم و بر آن مسلط باشیم؛ اگر هم قرار شد که به سراغ دانش خارج از کشور برویم، باید آن را بومی کنیم.
رئیس انجمن ژنتیک ایران تشریح کرد: محصولات تراریخته که ۲۰ سال است در دنیا مصرف می‌شود، این همه چالش به راه انداخته و با دیدگاه شما معلوم نیست اگر می‌خواستیم یک محصول نوین را در ایران تولید کنیم، چقدر چالش ایجاد می‌شد و اصلاً به ما اجازه تحقیق در این زمینه را می‌دادند و یا خیر.
تولایی در ادامه در پاسخ به این سؤال که تعریف تراریخته چیست و کدام گیاهان تراریخته برای سلامت انسان خطرناک است و آیا باعث بروز بیماری‌هایی چون سرطان، کاهش قدرت باروری افراد و … می‌شود، متذکر شد: تعریف تراریخته را همه می‌دانند. ما در سال ۹۳ در مجموع ۱۲ میلیارد دلار نهاده وارد کشور کردیم که این رقم در سال ۹۴ به بیش از ۱۴ میلیارد دلار افزایش یافته است. حال این پرسش مطرح می‌شود که چرا این میزان نهاده وارد کشور کردیم. پاسخ این است که برای تامین امنیت غذایی به این واردات نیاز داشتیم.
وی ادامه داد: عده‌ای می‌گویند مگر ما کشاورزی سنتی نداریم، مگر ۵۸ میلیون هکتار زمین قابل کشت اما بایر نداریم. پاسخ مثبت است اما باید دنبال نسخه باشیم.
رئیس انجمن ژنتیک ایران بیان داشت: در حاشیه دریای عمان و خلیج فارس سه استان مهم و بزرگ کشور قرار دارد و در این استان‌ها با مشکل و دغدغه‌های بسیاری از جمله بیکاری روبه‌رو هستیم. این در حالی است که در این استان‌ها زمین خشک فراوان داریم و منابع آبی زیادی داریم که متاسفانه شور است. حال اگر بتوانیم یک گیاهی به مانند گندم را با تغییرات ژنتیکی به آب شور و زمین خشک مقاوم کنیم و اثبات کنیم که این گندم هیچ تفاوتی با دیگر گندم‌ها ندارد، چه اشکالی وارد می‌شود و چه آسیبی می‌بینیم.
تولایی مطرک کرد: دوستانی که انتقاد می‌کنند و این نسخه را قبول ندارند، باید پاسخ دهند که چه نسخه جایگزینی را مطرح می‌کنند. آیا باز هم می‌گویند واردات داشته باشیم و سالانه ۱۲ میلیارد و ۱۴ میلیارد غذا وارد کشور کنیم. همین امروز دانشمندان گیاه‌شناس و متخصص کشاورزی در همین ایران یک گونه گندم وحشی کشف کرده‌اند که به آب شور و زمین خشک مقاوم است. ما می‌توانیم ژن مقاومت در برابر آب شور و خشکی را از این گیاه گرفته و به گندم وارد کنیم. خوب چرا ما نباید از این دانش استفاده کنیم.
وی اظهار داشت: بر اساس آمارهای رسمی بیش از ۸۰ درصد محصولات کشاورزی موجود در بازارهای جهانی تراریخته هستند و ما هم از همین محصولات وارد می‌کنیم. حال که محصول تراریخته وارد می‌کنیم، چرا نباید خودمان تولیدکننده باشیم. بر فرض همه این نگرانی‌ها در مورد محصولات ترایخته صحت دارد، در این شرایط ما که مجبور به واردات همین محصولات هستیم و نمی‌دانیم پشت صحنه آن چیست، چرا نباید در داخل تولید کننده باشیم.
رئیس انجمن ژنتیک ایران افزود: بنابراین هر چقدر هم که مخالفان بگویند، ما تاکید می‌کنیم که ژن‌های موجود در محصولات تراریخته به سیستم بدنی انسان آسیب نمی‌رساند، چرا که بدن انسان آنها را به عبارتی ادیت می‌کند. اگر قرار بود که ژن‌ها به طور مستقیم باید خارجی‌هایی که قرن‌ها است گوشت خوک مصرف می‌کنند باید تا به امروز خوک شده باشند!
تولایی تصریح کرد: بنابراین حرف ما این است که کشور ما پتانسیل‌های بالقوه فراوانی از جمله منابع اولیه، زمین، گونه‌های کم‌نظیر ژنتیکی را دارد و اگر ما از هر گونه زنده یک صفتی را به گیاهی منتقل کرده و خواسته خودمان را برآورده کنیم، این کار دست‌کاری در خلقت نیست، بلکه این خواست خدا است، چرا که خداوند خواسته است که زمین و آسمان‌ها در تسخیر انسان باشد و نیاز خود را برآورده کند. البته باید قوائد حیات را رعایت کنیم.
وی افزود: از سال ۲۰۱۲ به بعد، جهت‌گیری‌های جدیدی در علم کشاورزی ایجاد شده و این علم روز دنیا است و این فرضیه که فکر می‌کنیم استفاده از علم روز دخالت در خلقت است و آسیب به همراه دارد، هرگز علمی نیست.
رئیس انجمن ژنتیک ایران با اشاره به بحران‌های کم‌آبی گفت: اگر بتوانیم برنج را از شیوه کشت غرق‌آبی نجات داده و به سمت اصلاح کشت برویم و منابع آبی را هدر ندهیم، چه اشکالی دارد. سوال من این است که هر دانش و هر علمی که مطرح می‌َشود، آیا نباید ایرانیان بر آن مسلط شده و در حدود و نیازهای موجود این دانش را به خدمت بگیرند. چرا آقای دکتر متولی‌زاده اردکانی می‌گویند این دانش برای ۳۰ سال قبل است. همین امروز در دانشگاه‌های آمریکا این مباحث مطرح شده و می‌شود. ما نمی‌توانیم دانش روز دنیا را وارد نکرده و از آن استفاده نکنیم به این امید که دیگران کار می‌کنند و ما از آن استفاده می‌کنیم. اگر قرار است این کار را نکنیم، آقای دکتر متولی‌زاده شما چه نسخه‌ای برای تامین امنیت غذایی کشور دارید.
وی در پایان اظهار داشت: ما سالانه حجم زیادی از محصولات تراریخته را وارد می‌کنیم، اما فقط چند ماه است که این همه سر و صدا به پا شده و جنجال شده است. آنهم برای اینکه فقط دولت می‌خواهد در سال ۹۶ برای تولید یک نوع محصول تراریخته در کشور بودجه‌ای اختصاص دهد. به نظر من این مخالفت‌ها و مقابله‌ها ابهام‌برانگیز است و شاید منافع عده‌ای در واردات به خطر می‌افتد.
