راهکارهای جدید شهرداری برای گودهای پایتخت/نفس آسوده تهران از گودهای پرخطر

/✍️مهناز دمرچلی/

به گزارش شوراآنلاین، مدتهاست که مسئولان شهری در مورد وجود گودهای مختلف در تهران که رها شده اند و یا ایمنی آنها تمام شده و وضعیت گود به مرحله خطرناک رسیده، هشدار می دهند؛ گودهایی که یک روز با امید ساخت ساختمانی بزرگ برداشته شدند، اما حالا بنا به دلایل مختلف متوقف ماندند و از آن طرح ساختمان عظیم تنها یک گودال چند ده متری مانده است؛ گودالی که مدیریت شهری نه راه پس نه پیشی برای آن نمی تواند متصور شود.

شاهد مثالمان نیز گود محله فلاح است که چند روز پیش فروریخت و با بلعیدن ساختمان همسایه مجاور، چندین خانواده را در آستانه فصل سرد بی خانه کرد، به گونه ای که محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر ضمن هشدار به مالکان گودهای پرخطر اعلام کرد: مقرر شده همه شهرداران مناطق نسبت به تعیین تکلیف گودها بر اساس آخرین اخطار داده شده اقدام کنند و متعاقب آن نیز ما به عنوان کمیسیون شهرسازی و همکاران کمیسیون عمران در مناطق حضور پیدا کردیم و مجددا اعلام می کنم مالکان گودهای پرخطر آخرین فرصت را غنیمت بشمرند، مدیریت شهری دوست ندارد آن ها متضرر شوند، اما قطعا بین حقوق عامه و حقوق خصوصی ترجیح مدیریت شهری تحقق حقوق عامه است.

این هشدار در حالی مطرح شد که مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران معتقد است که شهرداری تهران با اتخاذ راهبردهای جدید چاره ای برای ساماندهی گودهای موجود و عدم وجود گودهای جدید، برنامه کاملی دارد.

مهدی صالحی در خصوص آخرین وضعیت گودهای پایتخت با بیان این‌که حدود ۷۰ الی ۸۰ درصد ساختمان‌هایی که در تهران احداث می‌شود برای انجام پروژه عمرانی خود گودبرداری می‌کنند، می گوید: مساله‌ی مهم در گودبرداری ساختمان‌ها این است که گود مذکور طبق دستورالعمل فنی برداشته و مقاوم‌سازی شود و زمانی که ساختمان به تراز صفر – صفر می‌رسد، گود تمام خواهد شد.

وی با بیان این‌که ما به دنبال آن نیستیم که تمام گودها را پایش کنیم، ادامه می دهد: برخی گودها به دلیل آنکه عملیات عمرانی‌شان بدون در نظر گرفتن روند مقاوم‌سازی، متوقف شده و اصطلاحا رها شده اند؛ نگران‌کننده هستند و باید سازوکار اجرایی و نظارتی دقیقی برای اینگونه گودها داشته باشیم.

اتخاذ دو راهبرد ویژه برای گودهای تهران

تعیین تکلیف گودهای موجود و جلوگیری از ایجاد گودهای پرخطر جدید

صالحی با بیان این‌که تا امروز شهرداری تهران ضمن پایش و رصد گودهای پرخطر مالک را دعوت کرده و از وی درخواست می‌کرد که گود را از حالت رها شدگی خارج و به تراز صفر – صفر برساند، اظهار می کند: با این‌که توفیقات زیادی در این زمینه داشتیم، اما متاسفانه مشکل‌مان حل نشد و هر لحظه خطر گودهای رها شده برای شهر تهران وجود دارد.

مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران با بیان این‌که بر همین اساس دو راهبرد کلی در خصوص گودهای خطرناک و رها شده تهران اتخاذ کرده ایم، می گوید: در راهبرد اول تصمیم گرفتیم که جریان ورودی به مساله‌ی گودهای رها شده را به حداقل و حتی صفر برسانیم یعنی به عبارت ساده‌تر با اتخاذ تصمیماتی، دیگر اجازه ندهیم که گود رها شده در تهران ایجاد شود. در راهبرد دوم هم سعی کردیم حجم خروجی‌ها را افزایش دهیم یعنی به عبارت ساده‌تر تصمیماتی اتخاذ کنیم تا مالک راغب شود که گود خود را سامان‌بخشی کند تا شهر تهران بعد از مدتی نفس راحتی بکشد و به همین دلیل تصمیمات جدیدی در این خصوص اتخاذ شد.

وی اضافه می کند: سعی کردیم با افزایش فشار حقوقی و عزم اجرایی بیشتر نسبت به ساماندهی گودهای موجود اقدام کنیم، به گونه‌ای که تا امروز هدف‌مان در مواجهه با یک گود پرخطر این بود که گود را به نحوی رفع خطر کنیم که منافع مالک نیز حفظ شود، اما در تصمیم جدید بحث منابع پروژه به کنار رفته و تنها به دنبال رفع خطر خواهیم بود.

آغاز عملیات با گود مرزداران

شناسایی ۲۷۵ گود در تهران و ۱۰۰ گودپرخطر

مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران با بیان این‌که ممکن است در راستای ساماندهی گود از سوی شهرداری ضرر مالی و فنی متوجه مالک و گود شود اما برایمان رفع خطر در اولویت قرار دارد، ادامه می دهد: ما به مالکین گودهای پرخطر تذکر داده و از آنها خواستیم که نسبت به تعیین تکلیف گودشان اقدام کنند، چرا که در غیر این صورت شهرداری وارد عمل می‌شود و نسبت به پر کردن گودها اقدام خواهد کرد.

ماموریت اصلی شهرداری رفع خطر از گود است

حفظ حقوق مالکین جزو وظایف شهرداری نیست

مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران می افزاید: ماموریت اصلی ما رفع خطر از گود است و حفظ حقوق مالکین از این پس جزو وظایف شهرداری نیست.

وی با تاکید بر این‌که تاکنون در تهران ۲۷۵ گود شناسایی شده که الزاما همه آنها پرخطر نیستند، تصریح می کند: البته حدود ۱۰۰ گود پرخطر در تهران شناسایی شده که به عبارت دیگر به ازای هر منطقه چهار یا پنج گود پرخطر داریم که برنامه‌ریزی برای رفع خطر از آنها آغاز شده است.

مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران با بیان این‌که ما عملیات اجرایی خود را با گود مرزداران شروع کردیم، اظهار می کند: حدود پنج سال است که یک گود بالای ۲۰ متر در محدوده مرزداران برداشته شده اما در پی شکایتی، احداث ساختمان در این گود متوقف شده و حالا سال‌هاست که ساکنین برج‌های مسکونی مجاور خواهان تعیین تکلیف این گود هستند که ساماندهی گود مرزداران در اولویت اجرایی قرار دارد.

تدوین لایحه ای برای جلوگیری از ایجاد گود رها شده

اخذ تضمین ریسک از مالکان گودها

صالحی همچنین در خصوص راهبرد دیگر شهرداری برای کاهش شکل گیری و ایجاد گودهای رها شده در تهران می گوید:‌ لایحه‌ای را به شورای شهر ارسال کردیم که سه سیاست و راهبرد اصلی را دنبال می‌کند که اگر این لایحه به تصویب برسد می‌توانیم از شکل‌گیری گودهای رها شده جدید جلوگیری کنیم.

وی با بیان این‌که محدود کردن تعداد زیرزمین‌ها و تعیین مسئولیت دقیق‌تر برای مالک، دستگاه‌های دولتی، شهرداری و … از جمله سیاست‌های این لایحه جدید است، ادامه می دهد: معتقدیم نباید در تعیین تعداد زیرزمین دست مالک را باز بگذاریم تا هرچه که مایل بود زیرزمین ایجاد کند، درست است که در طرح تفصیلی محدودیتی در این زمینه نیست اما عدم وجود محدودیت در این زمینه به شهر آسیب می‌رساند و باید مطالعات نیازسنجی زیرزمین و مطالعات آب و خاک منطقه در گودبرداری انجام شود.

مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران با بیان این‌که در این لایحه مسئولیت دقیق‌تری برای مالک، دستگاه‌های دولتی و غیره تعریف شده است، می افزاید: یکی از مشکلات این است که معمولا مالکان اطلاعات دقیق و شناخت زیادی از گودبرداری ندارند و بعضا در حین گودبرداری دچار مشکل شده و کار را رها می‌کنند که برای این افراد مسئولیت‌های دقیق‌تری تعریف کردیم.

وی در خصوص سیاست سوم این لایحه گفت: در این لایحه آمده است که از مالک تضامینی تحت عنوان‌ “تضمین ریسک” گرفته شود تا نسبت به گودی که در شهر ایجاد می‌کند مسئولیت داشته باشد و این تضامین در زمان برداشته شدن گود از مالک اخذ و بعد از آنکه وضعیت گود به طراز صفر – صفر برسد، این تضامین آزاد می‌شود، اما چنانچه پروژه دچار رهاشدگی و خطر شد، شهرداری از محل همین تضامین نسبت به رفع خطر اقدام می‌کند و این لایحه در حال حاضر در معاونت برنامه‌ریزی در حال بررسی است.

مشکلات مالی و حقوقی عامل مهم ایجاد گودهای رها شده

صالحی در خصوص هزینه‌های پرکردن گودهای پایتخت تصریح می کند: هزینه زیادی ندارد، چرا که ما در گذشته سعی داشتیم منافع مالک را در نظر گرفته و با اصول فنی و منطبق با نقشه مالک رفع خطر انجام دهیم، اما روش پر کردن گود که حالا آن را اتخاذ کرده ایم هزینه زیادی ندارد و می‌توان گفت که در یک شب همه کامیون‌های حمل نخاله‌های ساختمانی به جای آنکه به بیرون شهر بروند به آدرس گود پرخطر بیایند، چرا که ما تنها به دنبال رفع خطر گود برای شهر هستیم.

وی در خصوص چرایی و دلایل رها شدگی گودها در تهران ادامه می دهد: شکل‌گیری گودهای رها شده دلایل مختلفی دارد، اما بعضا به وجود آمدن مشکلات حقوقی و مسائل مالی از جمله مهم‌ترین دلایل است به عنوان مثال در حال حاضر دو پروژه در تهران داریم که در اثر بحران مالی موسسات مالی و اعتباری متوقف شده است و کار سیستمی آنها قفل شده است و با این‌که گود برداشته شده و برای شهر خطرناک است، اما با حکم قضایی پروژه متوقف شده و معمولا در این گونه پرونده‌ها افقی برای رفع خطر وجود ندارد.

وی می گوید: همچنین متاسفانه پروژه‌ای مثل گود تامین اجتماعی بدون مجوز قانونی و با مجوز دستوری برداشته شده است و اساسا پروانه ساخت ندارد. پس هرچقدر اخطار و تذکر صادر کنیم گوش شنوایی نیست به همین دلیل معتقد هستیم که با تصویب لایحه پیشنهادی ما در شورای شهر می‌توانیم جلوی ضرری که گودهای رها شده برای تهران دارند را بگیریم.