پشت پرده گران اداره شدن پایتخت/قراردادهایی با ۵ برابر قیمت واقعی در دوره شهرداری پیشین

به گزارش شورا‌آنلاین، مشروح گفت و گوی مجید فراهانی با خبرنگار جماران در ادامه می آید:

*راه اندازی سامانه شفاف سازی قراردادهای شهرداری تهران از چه زمانی مطرح شد؟

در شهرداری تهران مانند همه سازمان های بزرگ، فعالیت ها غالبا به صورت برون سپاری و انعقاد قرارداد انجام می شود؛ چه در سطح مناطق و چه در سطح سازمان ها و شرکت ها و چه در سطح حوزه های ستادی. این قراردادها صرفا فنی و مهندسی و عمرانی نیست بلکه همه حوزه ها از جمله خدمات شهری، نگهداشت و توسعه فضای سبز ، رفت و روب و نگهداشت معابر شهری، حوزه های فرهنگی – اجتماعی، شهرسازی و سایر مأموریت های شهرداری را شامل می شود.

*بخش عمده ای از فسادهای موجود در شهرداری تهران ناشی از رانت موجود قراردادهای غیر شفاف بوده

در گذشته فرآیند برگزاری مناقصه، انتخاب برنده، انعقاد قرارداد با برنده و نهایتا مدیریت و اختتام این قراردادها خیلی شفاف نبود. بخش عمده ای از فسادهای موجود در شهرداری تهران ناشی از رانت موجود در همین قراردادهای غیر شفاف بوده و شاهد بودیم که قراردادها چه در مقطع انتخاب برنده و چه در مقطع راهبری آنها پشت درهای بسته و بدون اطلاع شهروندان صورت می گرفت که عملا تضمینی برای حفظ و محافظت از منافع مردم در آنها وجود نداشت. یعنی به کرات شاهد بودیم که قراردادها بدون ضابطه معلوم به مجریان غیر ذی صلاح با چند برابر قیمت واگذار شده و مدیریت زمان و کیفیت این پروزه ها هم که با کرام الکاتبین بود.

*قراردادهای غیر شفاف یکی از مهمترین دلایل «گران اداره شدن تهران»

فقط در یک بررسی اجمالی معلوم شد بسیاری از قراردادهای دوره گذشته بین دو برابر و بعضا تا بیش از پنج برابر قیمت پایه و استاندارد و با ترک تشریفات مناقصه واگذار شده بود. یکی از مهمترین دلایلی که باعث بروز پدیده «گران اداره شدن تهران» می شده است انعقاد همین قراردادهای غیر شفاف بوده است. کاملا واضح است که در چنین اوضاع و احوال پیمانکار قرارداد رانت بالایی را نصیب می شده و طبیعتا برای اینکه بتواند صاحب قرارداد شود خارج از روال حقوقی و قراردادی حق الزحمه هایی هم پرداخت می کرده و به هر حال فساد اندر فساد در این قبیل قراردادها وجود داشته است.

یکی از مهمترین کارهایی که شورای پنجم انجام داد و پیگیری کرد و به نتیجه رساند این بود که در فاز اول انتشار جزئیات کلیه قراردادهای شهرداری که حجم آنها بالای یک میلیارد تومان بوده را در سامانه ای به شکل شفاف به اطلاع شهروندان تهرانی، که صاحبان شهر هستند، برساند. امروز در سامانه برخط shafaf.tehran.ir همه شهروندان می توانند به جزئیات اطلاعات قراردادهای بالای یک میلیارد تومان شهرداری تهران دسترسی داشته باشند و به اطلاعاتی همچون موضوع قرارداد، شرح خدمات قرارداد، نام برنده پیمان، مبلغ و مدت زمان پیمان، روش انتخاب پیمانکار و سایر موضوعات قراردادی آشنا شوند.

بیش از سیصد قرارداد شهرداری در سامانه شفاف سازی قراردادها قرار گرفته است

*برنامه ای برای اینکه قراردادهای زیر یک میلیارد تومان هم در این سامانه اطلاع رسانی شود وجود دارد؟

در فاز اول بیش از سیصد قرارداد بالای یک میلیارد تومان که در این هفت ماه گذشته منعقد شده است اطلاع رسانی شده و ان شاءالله  در فازهای بعدی نیز اطلاعات قراردادهای با رقم های پایین تر که البته تعداد آن بسیار زیاد است نیز به مرور اطلاع رسانی گردد.

*قرار بود این سامانه انتهای اسفند ماه سال ۹۶ راه اندازی شود ولی فروردین ماه ۹۷ راه اندازی شد. دلیل این تأخیر چه بود؟

به سه دلیل که اولین آنها چالش تمرکز داده ها بود. یعنی با توجه به اینکه قراردادها در همه جای شهرداری منعقد می شد و جای ثابتی برای انعقاد قراردادها وجود نداشت تمرکز واحدی برای اطلاعات قراردادها وجود نداشت. همچنین در بحث های مربوط به فناوری اطلاعات یک مقدار نقص فنی بود و نهایتا با شروع تعطیلات نوروز در آخرین مراحل کار وقفه کوتاهی در رونمایی از درگاه بوجود آورد که الحمدلله نهایتا از بیست و یکم فروردین ماه این سامانه در دسترس شهروندان قرار گرفت.

در شهرداری تهران هیچ نوع قرارداد محرمانه ای وجود ندارد

*قراردادهای محرمانه و دسته بندی شده ای وجود دارد که از قرار گرفتن در این سامانه استثناء شوند؟

خیر. اساسا در شهرداری تهران هیچ نوع قرارداد محرمانه ای وجود ندارد.

*یعنی همه قراردادهای مالی شهرداری تهران در این سامانه قرار می گیرد؟

بله

*با استعفای آقای نجفی اختلالی در این کار به وجود می آید؟

خیر. این کار مستقل از شهردار است؛ در ثانی سرپرست شهرداری انتخاب شده و دارد کار می کند.

*در اطلاع رسانی ها آمده بود که قرار است قراردادهای بعد از شهریور ماه سال ۹۶ در این سامانه اطلاع رسانی شود. برنامه ای دارید برای اینکه قراردادهای دوره  های قبل نیز در این سامانه اطلاع رسانی شود؟

شورای شهر پنجم در خصوص فعالیت های خودش پاسخگو است. البته موارد و تخلفاتی که مربوط به سیستم مدیریت شهری گذشته است و به صورت کلان در گزارش تغییر و تحول شهرداری به اطلاع مردم رسیده است بر اساس اطلاعی که آقای نجفی دادند در قالب دوازده پرونده مجزا به قوه قضائیه ارجاع شده است.

انتشار قراردادها باعث می شود که زمینه برای نقد قراردادها فراهم شود

*راه اندازی این سامانه چه تأثیری در تحقق شهر شیشه ای دارد؟

یکی از محورهای مهم شهر شیشه ای همین است که شهروندان از آنچه که در شهر و مدیریت شهری می گذرد کاملا مطلع باشند. بدیهی است که با اطلاع شهروندان همچنین پیمانکاران از این سامانه احتمال تخلف بسیار پایین می آید. اساسا تخلف و فساد جایی اتفاق می افتد که نظارتی وجود نداشته باشد و همیشه متخلفین سعی می کنند کارهای خودشان را دور از نظارت مردم انجام دهند. بنابر این انتشار قراردادها باعث می شود که زمینه برای نقد قراردادها فراهم شود. طبیعی است که با وجود این نظارت عمومی امکان تخلف در قراردادها بسیار کمتر از گذشته خواهد شد

*چه تأثیری در روند قراردادهای بعدی شهرداری دارد؟

اولین تأثیر این کار غیر از مبارزه با فساد ، قیمت شکنی و پایین آمدن نرخ قراردادهای شهری است. امکان اینکه یک قرارداد با شرح خدمات خاص بالاتر از قراردادهای مشابه منعقد گردد بسیار کم می شود و در صورت وقوع مورد نقد عمومی قرار می گیرد. مشابه همین موضوع برای مدت زمان قراردادها هم اتفاق می افتد. یعنی زمان قراردادها کاهش پیدا می کند و پیمانکاران سعی می کنند در زمان کمتری نسبت به کارهای مشابه اطلاع رسانی شده شرح خدمات معین را پیشنهاد دهند تا امکان برنده شدن آنها تسهیل شود. مجموعا هرچه بیشتر به سمت شفافیت و نظارت عمومی برویم خیرات و فواید بیشتری نصیب شهر و مدیریت شهری می گردد.