شهرداری ها در هیچ کجای نظام اداری و اجرایی کشور جایگاهی ندارند

به گزارش پایگاه خبری شورا آنلاینمحمد باقر قالیباف در مراسم افتتاح سومین اجلاس راهبردهای توسعه فرهنگی و اجتماعی شهرهای ایران که در محل تالار خلیج فارس باغ موزه دفاع مقدس برگزار شد، با تاکید بر اهمیت فرهنگ در کشور ابراز داشت: استقلال هر کشوری به استقلال اقتصادی و سیاسی نیست بلکه استقلال واقعی هر کشور و ملتی به استقلال فرهنگی است. اگر کشوری استقلال و هویت فرهنگی خودش را نداشت، حتی اگر استقلال سیاسی و اقتصادی هم داشته باشد دیر یا زود فرو خواهد ریخت.

وی تاکید کرد: همه چرخه قدرت ، انقلاب، تاریخ مبارزه مسلمانان، امام (ره)، شهدا، نظام ولایی، امکانات، بیت المال با همه فراز و نشیب ها و نقاط قوت و ضعف خود می خواهد یک کار را انجام دهد و آن نیز هدفی جز رشد و تعالی شهروندان نیست. در حقیقت همه این فعالیت ها در این خلاصه می شود که بندگان خدا بتوانند عبادت خدا را انجام دهند و این از کار فرهنگی، تربیتی و آموزشی شکل می گیرد.

شهردار تهران خطاب به مدیران فرهنگی و اجتماعی شهرهای ایران، عنوان کرد: مهم ترین رسالت شما این است که به مسایل فرهنگی و اجتماعی توجه داشته باشید. ما در شهروندان خلاصه می شویم و شهروندان هم باید از مسیر کارهای فرهنگی با جوهره دینی به این نقطه برسند، اما در این میان باید توجه داشته باشیم که اگر به کار فرهنگی و اجتماعی بپردازیم در حالی که ماشین مردم در خیابان در چاله بیفتد، زباله مردم را جمع آوری نکنیم و نظام اداری شهرداری را رو به بهبود و سلامت نبرده و فساد را کاهش ندهیم، حتما کار فرهنگی ما ضد فرهنگی است.

وی تاکید کرد: من بر کار فرهنگی تاکید دارم اما بدانید اگر در کار خدماتی خودتان کوتاهی کنید در واقع بزرگ ترین کار ضد فرهنگی را کرده اید، به همین جهت باید خدمات خوبی را به شهروندان ارایه دهید و مسایل آن ها را به بهترین شکل ممکن پیش ببرید چرا که این خودش بزرگ ترین کار فرهنگی است، اما در کنار این موضوع شهرداران و شوراها باید توجه داشته باشند که در هنگام تنظیم بودجه و برنامه، بودجه مورد نیاز تنها برای کارهای خدماتی نیست.

قالیباف تاکید کرد: شاید مجموعا کمتر از ۲ درصد برای کارهای فرهنگی و اجتماعی در شهرها در نظر گرفته می شود که این رقم برای کارهای فرهنگی و اجتماعی بسیار کم است.

وی در ادامه به اشکالات فرهنگی کشور در سطح کلان و دلایل عدم موفقیت در حوزه فرهنگ پرداخت و گفت: بارها این موضوع را از زبان مقام معظم رهبری شنیده ایم که در حوزه فرهنگ موفق عمل نکردیم و آثار آن نیز در جامعه معلوم است. این در حالی است که اگر بتوانیم ساز و کار درستی را تعریف کنیم که فعالیت فرهنگی ما در تمامی بخش ها – اعم از بخش های مردمی، دولتی و سازمان های مردم نهاد – در یک معادله مشخص قرار گیرد، می توان این مشکل را بر طرف کرد؛ در واقع در هنگام اجرای هر کاری باید ببینیم در این معادله کدام صورت مساله را حل و فصل می کنیم؟ به این ترتیب کار فرهنگی ما نظم و نسخ می گیرد، در غیر این صورت لجام گسیخته و بی هدف حرکت می کنیم.

شهردار تهران بر ضرورت مولد بودن کشور تاکید کرد و گفت: استقلال فرهنگی و غیرفرهنگی نیز باید متوجه تولید باشد اما این سوال مطرح می شود که باید چه چیزی را تولید کنیم؟ قدرت ها و نظام ها – و نه الزاما دولت ها – اگر می خواهند به نقطه مطلوب در حوزه مولد بودن برسند باید قدرت، ثروت، معرفت و منزلت را تولید کند. همچنین سازمان ها و ملت ها باید بتوانند این چهار مورد را به یکدیگر تبدیل کنند.

قالیباف ادامه داد: هر کدام از این تبدیل ها بدون شک یک فعالیت هدفمند و اثرگذار است. به عنوان نمونه مهم است که ثروت را به معرفت تبدیل کنیم اما سوال اصلی اینجا است که تبدیل ثروت به معرفت از چه روشی باید صورت گیرد؟

وی یادآور شد: در حال حاضر در جوامع – خصوصا در جوامع غربی و سرمایه داری – عمدتا دو مورد قدرت به ثروت و ثروت به قدرت، خیلی زود به صورت مشروع و یا نامشروع به هم تبدیل می شوند؛ اما در این میان چند مثال بیاورید که چگونه منزلت به ثروت تبدیل می شود و راه صحیح تبدیل شدن ثروت به منزلت چیست؟

شهردار تهران در ادامه به واردات خودروهای لوکس و گران قیمت به کشور اشاره کرد و گفت: نکته اصلی اینجاست که ثروتی وجود دارد، اما صاحب این ثروت منزلت ندارد و برای کسب منزلت خود احساس می کند که باید ماشین و خانه چند میلیاردی در اختیار داشته باشد. این در حالی است که افرادی که کار فرهنگی می کنند باید به این فرد یاد دهند که چگونه ثروت خود را از مسیر احسان به منزلت تبدیل کند و نه تجمل گرایی؛ به این ترتیب باید بتوانیم این موضوع را به درستی منعکس کنیم و این فرد نیز به جهت فطری در این مسیر قرار گیرد.

وی تصریح کرد: قدرت به ثروت و ثروت به قدرت تبدیل می شود، اما در بسیاری از اوقات این تبدیل از راه حرام و زد و بند صورت می گیرد، این در حالی است که این تبدیل ها باید از راه درست انجام شود. همچنین این همه شرکت های دانش بنیان وجود دارد و اقتصاد مقاومتی نیز به معنای تبدیل کردن معرفت به ثروت است.

قالیباف ادامه داد: ما از بزرگان دین و مکتب اسلام اینگونه فهمیده ایم که جامعه اسلامی، جامعه ای است که در آن تعلیم و تکریم وجود داشته باشد و همچنین فقر و تکاثر نیز در جامعه اسلامی نباشد. اما امروز به جامعه نگاه کنیم و ببینیم جای تعلیم و تکریم و همچنین بحث فقر و تکاثر کجاست؟ هر کدام از این ها با هم می توانند تبدیل شوند تا دو نقطه منفی را از بین ببرند و تبدیل کردن این موارد به یکدیگر نیز به معنی کار فرهنگی است.

شهردار تهران در بخش دیگری از سخنان خود به بررسی نقش و جایگاه شهرداری ها در حوزه فرهنگ پرداخت و گفت: فرهنگ ابعاد مختلفی دارد اما در شهرداری ها باید توجه کنیم که ما به فرهنگ شهر کار داریم و نمی توانیم به همه امورات دخالت کنیم. به این ترتیب باید معلوم شود که هنر شهری و فرهنگ شهری چیست؟ ممکن است بعضی تصور کنند که ما باید وظیفه وزارت ارشاد، خانه هنرمندان، حوزه علمیه و سازمان تبلیغات اسلامی را انجام دهیم، این در حالی است که ما در شهرداری به دنبال انجام کار شهری هستیم و باید مشخص شود که متمرکز به چه بحث هایی خواهیم بود.

وی با تاکید بر ضرورت توجه جدی به سه موضوع آسیب های اجتماعی، سبک زندگی و اوقات فراغت، عنوان داشت: در رویکردهایی که در فعالیت های فرهنگی دنبال می کنیم باید به دینی بودن فعالیت های فرهنگی، موضوع هویت و خانواده محور بودن فعالیت ها توجه داشته باشیم. البته در پیگیری این رویکردها مقاومت‌های زیادی هم وجود دارد، اما همه انرژی خود را گذاشته ام که مسیر را به این سمت سوق دهیم و به صورت اثرگذار پیش رویم. همانطور که آثار آن نیز به صورت جسته و گریخته قابل مشاهده است.

شهردار تهران ابراز داشت: به عنوان مثال ما در شهرداری تهران وقتی از هویت سخن می گوییم، به هویت محلی، ملی و جهانی، دینی و انقلابی توجه داریم. همچنین وقتی از هویت انقلابی صحبت می کنیم ممکن است آیتم های فراوانی وجود داشته باشد اما ما فرصت نمی کنیم که به همه این آیتم ها بپردازیم، به همین جهت در شهرداری تهران گفته ایم که هویت انقلابی یعنی امام (ره)، فلسطین و قدس و همچنین دفاع مقدس؛ در کنار این موضوع در هویت دینی خود نیز متمرکز به بحث فرهنگ قرآنی و نماز هستیم. به همین جهت اگر بحث تفکر مسجدی و توسعه مساجد پیش می آید، با همین نگاه است.

قالیباف عنوان کرد: ما در سال جاری به این موضوع تاکید کرده ایم که کار فرهنگی کار دل است، کار گل نیست.همچنین باید توجه داشته باشیم که کار فرهنگی، کار پول نیست. به عنوان نمونه گاهی شما مشاهده می کنید که یک فرد در یک رسانه بیانیه و اطلاعیه ای را می خواند، این در حالی است که شما نسبت به آن فرد شناخت دارید و می بینید که او تنها مزدوری می کند و این اطلاعیه را می خواند تا پول آن را بگیرد. در این شرایط آیا این اثری در قلب شما دارد؟ قطعا این حسی در مخاطب ایجاد نمی کند. البته ممکن است برای فردی که شناختی نداشته باشد، تا حدی اثرگذار باشد.

وی تاکید کرد: سنت الهی بر این است که کسی باید کار فرهنگی را انجام دهد که نیت، اخلاص و انگیزه لازم را نسبت به این موضوع داشته باشد. این با پیمانکاری که قرارداد ببندد و پل بسازد متفاوت است. همانطور که مسجد و محلی که با پول حلال ساخته شده و خشت آن بی وضو گذاشته نشده است، اثر فرهنگی متفاوتی با کار فرهنگی دارد که به صورت پیمانکاری صورت می گیرد. در یک کلام کار فرهنگی کار پیمانکاری و محل کسب، شغل و ارتقاء جایگاه نیست؛ بلکه محل دل است.

قالیباف همچنین در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد که انتقال تجربیات در جلسات کمیسیون های مشترک شهرهای ایران باید به صورت دوطرفه صورت گیرد تا شهرداری تهران نیز بتواند از تجربیات موفق شهرهای مختلف کشور استفاده کند.

وی در ادامه شهرداری ها را سازمان هایی بسیار مظلوم توصیف کرد و عنوان داشت: شهرداری ها از بعد ساختاری در هیچ کجای نظام اداری و اجرایی کشور جایی ندارند، به نحوی که هم اکنون به بیش از ۷۰ درصد جمعیت کشور خدمات می دهند اما جایگاه ندارند.

شهردار تهران تصریح کرد: هر کدام از موضوعات و سازمان ها اعم از آب، برق، ورزش، محیط زیست، بازرگانی و … در مجموعه نظام اداری و اجرایی کشور، در یک سلسله مراتبی قرار دارند که حرف آن ها شنیده می شود و جایگاهی دارند. به این ترتیب در یک نظام ستادی حرکت می کنند و نگاه جمعی بر آن ها وجود دارد اما شهرداری ها در نظام اداری و اجرایی هیچ جایگاهی ندارند.

قالیباف ادامه داد: کارهای شهرداری ها متفرق در وزارتخانه های متفاوتی است و عمدتا بخش قابل توجهی از این کارها در دو وزارتخانه راه و شهرسازی و کشور دنبال می شود؛ نهایتا شهرداری ها در سطح یک سازمان شهرداری ها و دهیاری ها قرار دارند که به صورت جسته و گریخته کارهایی انجام می شود، اما متاسفانه رابطه خوب، شناخت دقیق، درک متقابل و همدلی وجود ندارد. البته اخیرا این گفت و شنود ها بسیار بهتر شده است اما در ۱۰ سال گذشته سازمان شهرداری ها و دهیاری ها و شهرداری ها بیشتر با هم رقابت داشته اند تا رفاقت و همکاری.

وی عنوان داشت: ما در بیش از هزار شهرداری – به عنوان یک نهاد عمومی غیردولتی – به صورت جزیره ای و مستقل مشغول به کار هستیم. بنابراین باید بیش از هر چیزی خودمان با درک درست، به فکر خودمان باشیم و با هم همدلی، همکاری، ارتباط منطقی، ستادی و انتقال تجربیات را داشته باشیم. حتی به این هم بسنده نکنید که جلسات اینگونه را حداکثر تا مراکز استان ها برگزار کنید بلکه مراکز استان مسئول هستند تا در استان خودشان با همه شهرداری های استان جلسه بگذارند و با هم همکاری، مشورت، همفکری و انتقال تجربه داشته باشند.

شهردار تهران یادآور شد: اگر به این مظلومیت مدیریت شهری نگاه کنیم، این دلیلی می شود که شهرداری ها و شورای شهر با هم دعوا نکنند چرا که در این بخش آنقدر مشکلات وجود دارد که اگر بخواهیم سایر مسایل را دنبال کنیم، دیگر هیچ چیزی باقی نمی ماند.