۶ لایحه محیط زیستی در انتظار تصویب مجلس

به گزارش پایگاه خبری شورا آنلاین  محمد مجابی با اشاره به اصل ۵۰ قانون اساسی که به طور مشخص به حوزه محیط زیست پرداخته است، گفت: اگر این اصل را به عنوان فلسفه محیط زیست بشناسیم برای رسیدن این سرفلسفه نیاز به دکترین داریم که نتیجه آن توسعه پایدار است.

وی با اشاره به ابلاغ سیاست‌های کلی محیط زیست از سوی رهبر معظم انقلاب افزود: این سیاست‌ها بلندمدت بوده و به دور از صلاحیت دولت‌ها و مجالس به کار گرفته می‌شود. حال این سیاست‌ها در حوزه محیط زیست نیز ابلاغ شد و محورهای اصلی برای رسیدن به توسعه پایدار را تبیین کرده‌اند.

معاون سازمان حفاظت از محیط زیست با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری گفت: ایشان موارد متعددی را در حوزه محیط زیست مطرح کردند و اشاره کردند که باید در اسرع وقت سندهای ملی را در این زمینه داشته باشیم، حال با ابلاغ این سیاست‌ها مسیر راه مشخص می‌شود.

مجابی با بیان اینکه در حوزه محیط زیست باید به عناصر حیاتی یعنی آب، خاک، هوا و تنوع زیستی توجه کرد، گفت: ظرفیت محیط زیست محدود بوده و بهره‌برداری از این ظرفیت را ردپای اکولوژیک می‌خوانیم. باید بدانیم که بهره‌برداری از طبیعت دو اثر دارد. اولین اثر برداشتی است که روی می‌دهد و دوم پذیرش آلودگی‌هایی است که اتفاق می‌افتند. اگر این دو تاثیر در حد کشش و پذیرش طبیعت باشند به سمت توسعه پایدار می‌رویم و در غیراین صورت به سمت تخریب حرکت می‌کنیم.

وی با بیان اینکه در حال حاضر در حوزه‌های مختلف محیط زیست مانند آب، هوا، خاک و پسماند با بحران‌های متعددی مواجه هستیم، افزود: این بحران‌ها به این دلیل ایجاد شدند که ظرفیت‌های محیط زیست را به طور دقیق در برنامه‌های خود ندیده‌ایم. حال با سیاست‌های کلی محیط زیست همه قوا مکلف هستند که این سیاست‌ها را اعمال کنند و به نتیجه برسانند. برای اجرای این سیاست‌ها نیازمند یک نقشه راه هستیم که مشخص می‌کند که ما چطور از یک سیاست کلی به طرح، پروژه و سپس به توسعه پایدار برسیم.

معاون سازمان حفاظت از محیط زیست به عدم وجود نگاه سیستمی در حوزه محیط زیست در گذشته اشاره و اظهار کرد: به همین دلیل یکی از موارد ۱۵گانه این سیاست‌ها مدیریت یکپارچه محیط زیست است. برای مثال در احداث یک سد یا جاده باید به مسائل مختلف توجه شود و ارزیابی‌های زیست محیطی صورت گیرد تا طرح قابل اجرا بوده و بتواند اثرات توسعه پایداری داشته باشد.

مجابی با بیان اینکه همه باید به بهبود محیط زیست امید داشته باشیم، افزود: این موضوع تنها مختص کشور ما نیست بلکه در حال حاضر مهم‌ترین بحث جامعه جهانی نیز در حوزه محیط زیست است و به همین دلیل مهم‌ترین اجلاس‌ها در جهان در این حوزه برگزار می‌شود. متاسفانه انسان بر روی کره زمین طوری رفتار کرد که طی یک دوره خاص با ۱.۵ درجه افزایش دما مواجه شدیم و شاهد تغییرات سنگین اقلیم در اثر افزایش گازهای گلخانه‌ای بودیم، حال این موضوعات تعامل جامعه جهانی را می‌طلبد و باید دنبال شود.

وی ادامه داد: بسیاری از کشورهای توسعه یافته و پیش‌رونده یا بحران‌های محیط زیستی را طی کرده‌اند و یا با آن مواجه هستند. ما باید نیز آن را طی کنیم.

معاون سازمان حفاظت از محیط زیست با بیان اینکه بسیاری از مسائل محیط زیست اثر مستقیمی بر کشور و مردم ما دارد، گفت: به عنوان مثال در زمینه آب باید دانست که ما در کشور خشک و نیمه خشک زندگی می‌کنیم که در طول مدتی کوتاه میزان متوسط بارندگی از ۲۵۰ میلی‌متر به ۲۰۵ میلی‌متر رسیده و خشکسالی‌های متعدد شرایط را به جایی رسانده که نتوانستیم میزان مصرف آب را تنظیم کنیم و در نهایت از آب‌های تجدیدشونده بیشترین بهره‌برداری را کرده‌ایم. حق آب طبیعت را نداده‌ایم و از آب‌های فصلی و زیرزمینی استفاده کرده‌ایم. در نتیجه این آسیب‌ها ایجاد شده‌اند. بنابراین ما باید با برنامه‌ریزی این مسیر را احیاء کنیم چراکه بسیاری از مشکلات محیط زیستی قابل بازگشت است.

مجابی با بیان اینکه برنامه ششم توسعه برای محیط زیست ایران نقش محوری، کلیدی و اساسی دارد گفت: چراکه این برنامه بلافاصله بعد از ابلاغ سیاست‌های رهبری است، بنابراین اولین واکنش مناسبی که قوا باید نسبت به این سیاست‌ها به خرج دهند، در همین زمان است. همچنین شروع تعهدات جمهوری اسلامی ایران برای کاهش گازهای گلخانه‌ای نیز در همین زمان قرار دارد.

وی در پاسخ به اینکه ارتباط سازمان محیط زیست با سایر دستگاه‌ها چگونه است؟ گفت: باید توجه کرد که نگاه جهانی به حوزه محیط زیست اخلاق‌گرایانه است و در جامعه جهانی به سمت اخلاق‌گرایانه کردن محیط زیست حرکت می‌کنند؛ اگر جامعه نخواهد به این سمت برود، هیچ اتفاقی نمی‌افتد بنابراین همه باید در این مسیر حرکت کنند. در قانون اساسی نیز حفظ محیط زیست را وظیفه‌ای همگانی دانسته و سیاست‌های کلی در حوزه محیط زیست نیز به سه قوه ابلاغ می‌شوند، چراکه همه قوا باید در این حوزه کار کنند.

معاون سازمان حفاظت از محیط زیست با بیان اینکه در حال حاضر قوانین موضوعه دقیقی در زمینه محیط زیست نداریم و نمی‌توانیم برخوردهای آمرانه و نهی کننده را نسبت به مسائل محیط زیستی داشته باشیم، ادامه داد: خوشبختانه در مجلس حاضر طرح‌هایی مطرح شد و این طرح‌ها با همکاری دولت تبدیل به لایحه شدند و اکنون در انتظار تصویب در صحن علنی مجلس هستند. در حال حاضر ۶ مورد لایحه بسیار مهم مانند لایحه هوای پاک، تالاب‌ها و… در مجلس داریم که در نوبت طرح شدن به سر می‌برند، بنابراین از مجلس تقاضا داریم در همین زمان که عملکرد مجلس را مشخص می‌کنند، کاری را که طی چند سال دنبال می‌شود به قانون تبدیل کنند.

مجابی افزود: مثلا در حال حاضر در رابطه با هوای پاک در بسیاری موارد برای برخوردهای قانونی مشکل داریم و بعضا شاهد به آتش کشیدن پسماندها، کشت‌زارها و… در شرایط آلودگی هوا هستیم. در این موارد به قوانین تشویقی و بازدارنده نیاز داریم که باید به آنها پرداخته شود. همچنین مشکلات ما در زمینه تالاب‌هایی مانند گاوخونی،‌ جازموریان و… بر کسی پوشیده نیست بنابراین بسیاری از مسائل باید در قانون دیده شوند تا بتوان آنها را حل کرد، بنابراین تقاضا داریم که مجلس این لوایح را یا وارد اصل ۸۵ کند و یا در صحن به تصویب برساند.

وی به اقدامات قوه قضاییه بعد از فرمایشات مقام معظم رهبری اشاره و اظهار کرد: اولین اقدام این قوه برخورد با افرادی بود که به مناطق مجاز وارد شده بودند. همچنین در زمینه کوه‌خواری و زمین‌خواری با جدیت برخورد کرده و در زمینه برخورد با متخلفان حوزه شکار و صید ورود پیدا کرده‌اند.

معاون سازمان حفاظت از محیط زیست افزود: ما از قوه قضاییه تقاضا کردیم تا شعب تخصصی رسیدگی به جرایم زیست‌محیطی ایجاد شود که ریاست قوه موافقت کردند و این شعب در برخی استان‌ها فعال شده‌اند. ما امیدواریم این شعب در همه مراکز استان‌ها برای رسیدگی به جرایم محیط زیستی ایجاد شوند.

مجابی با بیان اینکه مهم‌ترین موضوع برای رسیدگی به پرونده محیط زیستی علم قانون است، گفت: در این راستا قاضی برای تکمیل علم خود از متخصصان مربوطه استفاده می‌کند اما در دستور قوه قضاییه این موضوع آمده بود که بعد از دوره‌های کارآموزی و زمانی که فارغ‌التحصیلان برای ورود به حوزه کار آماده می‌شوند، مباحث محیط زیستی به آنها ارائه شود تا نسبت به موضوع تسلط بیشتری پیدا کنند، در این راستا سومین همایش حقوق محیط زیست با حضور جدی تمام قوا برگزار خواهد شد که یکی از مشارکت‌کنندگان این همایش، قوه قضاییه است.

وی با بیان اینکه آنچه که در برنامه ششم توسعه دیده خواهد شد موضوع آب و محیط زیست است، گفت: مشخصا در هر دو مورد بحران‌ها و مشکلات متعددی داریم که باید با نگاه جدی در برنامه ششم دیده شوند، البته نظر دولت این است که در برنامه ششم توسعه آنچه که نیاز به قانون دارد به صورت قانون وارد شود و سایر مواردی که تکالیف دولت هستند بعدها به صورت مصوبه‌هایی از سوی دولت تصویب و اجرایی شوند.

معاون سازمان حفاظت از محیط زیست همچنین اظهار کرد: یکی از مسائل بسیار مهمی که در برنامه ششم توسعه باید به آن توجه شود، ارزیابی است، یعنی ما باید ارزیابی‌های زیست محیطی را برای همه طرح‌ها داشته باشیم که یکی از مباحث مهم در این زمینه اقتصاد محیط زیست است. در سیاست‌های کلی محیط زیست نیز تاکید شده که حفظ اقتصاد محیط زیست الزامی است. همچنین حسابرسی محیط زیست، عوارض و مالیات محیط زیست باید وجود داشته باشد و کسی که محیط زیست را در اثر فعالیتش آلوده می‌کند باید مباحث مربوطه در مسائل اقتصادی را ببیند.

مجابی که شب گذشته در برنامه‌ای تلویزیونی صحبت می‌کرد، تاکید کرد: بنابراین تکالیفی را که در سیاست‌های کلی برعهده ما گذاشته شده باید در قالب قوانینی لازم‌الاجرا در برنامه ششم وارد کنیم و هم آنها را در طرح‌ها و پروژه‌ها به کار گیریم، البته باید توجه کرد که برای ورود این تکالیف به طرح‌ها و پروژه‌ها باید اعتبارات لازم دیده شود. بنابراین آرزو می‌کنم با روشنگری که از طریق سیاست‌های کلی محیط زیست ایجاد شده بتوانیم از این فرصت استثنایی استفاده کنیم و کار جدی را برای بهبود محیط زیست و بهبود کیفیت زندگی و رفاه اجتماعی انجام دهیم.